Demans Nedir?

Demans kelimesi latince mens (zihin) kelimesinden türemiştir ve demans (demens) zihnin yitirilmesi anlamına gelmektedir. Demans bir hastalık değil bir sendromdur ve klinik olarak farklı şekillerde ortaya çıkabilir. Demansa neden olan 100'den fazla hastalık bildirilmiştir. Bunlardan bazıları çok nadir olarak görülen hastalıklardır.

Demans, beyin hücrelerinin kaybı sonucu, hafıza, konuşma, algılama, hesaplama, yargılama, soyut düşünme ve problem çözme gibi zihinsel yeteneklerin bozulduğu sıklıkla da ilerleyici bir klinik tablodur. Demans sendromunun en sık nedeni Alzheimer hastalığıdır.

Alzheimer Demans

İlk olarak 1906 yılında Alois Alzheimer tarafından tanımlandı. Tüm demanslar içinde en sık görülenidir ve tüm demansların % 50-70'ini oluşturur. Bu nedenle halk arasında Demans dendiğinde ilk akla gelen Alzheimer Hastalığı olmaktadır.

Alzheimer hastalığında beyin içerisinde biriken patolojik plaklar ve proteinler beyin hücresinin ölümüne neden olur. Bu ilerleyici beyin hücre ölümü nedeniyle beyin işlevlerindeki bozukluklara bağlı olarak zihinsel işlevlerde gerileme, davranış sorunları ve günlük yaşam faaliyetlerinde bozulmalar ile giden bir hastalıktır.

Risk Faktörleri

• İlerleyen yaş
• Aile öyküsü (2-4 kat risk)
• Düşük eğitim düzeyi
• Down Sendromu
• Apolipoprotein E ε-4 genotipi
• Kadın cinsiyet
• Kronik depresyon
• Kafa travması
• Kardiyovasküler risk faktörleri
• İşitme kaybı ve uyku apnesi

Tanı ve Tedavi

Tanı Yöntemleri:

• Hasta ve yakın görüşmesi
• Nörolojik muayene
• Nöropsikolojik testler
• Beyin MRI
• Kan tetkikleri

Tedavi Yaklaşımı:

• Semptomatik tedavi
• Kognitif fonksiyonların korunması
• Davranışsal sorunların yönetimi
• Bakım veren desteği

Hastalık Evreleri

Erken Evre (2-4 yıl):

• Hafif unutkanlık
• Konuşma tekrarları
• Depresyon belirtileri

Orta Evre (2-10 yıl):

• Belirgin hafıza kaybı
• Yönelim bozukluğu
• Günlük yaşamda yardım ihtiyacı

İleri Evre (2-4 yıl):

• Tam bakım ihtiyacı
• İletişim kaybı
• Fiziksel komplikasyonlar

Bakım Önerileri

• Sabırlı ve sakin iletişim
• Güvenli çevre düzenlemesi
• Rutin oluşturma
• Beslenme desteği
• Fiziksel aktivite
• Sosyal etkileşim